تجهیزات آزمایشگاهی (Lab Equipment) به هر آنچه در آزمایشگاه برای تست و آزمایشات به کار گرفته می شود گفته می شود که شامل دستگاه های آزمایشگاهی و مواد و اقلام مصرفی و ظروف و شیشه آلات آزمایشگاهی و نیز سکوبندی و ملزومات آزمایشگاه می باشد
معرفی انواع تجهیزات آزمایشگاه
لیست برخی از پرکاربرد ترین تجهیزات آزمایشگاهی به شرح زیر می باشند :
شیشه آلات آزمایشگاهی
شیشه آلات آزمایشگاهی طیف وسیعی از ظروف آزمایشگاهی را شامل می شوند که هر آزمایشگاهی از آزمایشگاه های مدارس گرفته تا آزمایشگاه های تشخیص طبی در بیمارستان ها و کنترل کیفیت در کارخانه جات و مراکز تحقیقاتی و نظامی جزئ اصلی و ضروری آزمایشگاه محسوب می شوند
مواد شیمیایی آزمایشگاهی
مواد شیمیایی آزمایشگاهی در آزمایشگاه ها به عنوان اصلی ترین مواد مورد استفاده محسوب می شوند به طوری که تمام وسایل و دستگاه های آزمایشگاهی معمولا برای آنالیز و تجزیه تحلیل اجزای سازنده یک ماده از مواد شیمیایی آزمایشگاهی با عناصر معلوم و مشخص به کار می روند.
گرید مواد شیمیایی آزمایشگاهی روی بسته بندی کنار نام ماده و مشخصات شیمیایی و فرمول آنها درج می شود که به گونه ای معرف درصد خلوص شان نیز می باشد.
مواد شیمیایی آزمایشگاهی از لحاظ فرمول شیمیایی و ماهیت با مواد صنعتی و خوراکی موجود در بازار یکسانند، اما مواد در گرید و خلوص آزمایشگاهی معمولا دارای درصد خلوص بالا می باشند.
این مواد آزمایشگاهی بر اساس کاربردشان و نیاز مصرف کنندگان در گرید های مختلفی که هر کدام درجه خلوص مختص خود را دارند از قبیل گرید های Extra pure – GR – ACS – HPLC – BioChemistry طبقه بندی می شوند.
فور یا آون آزمایشگاهی
از دستگاه فور آزمایشگاهی یا آون آزمایشگاهی عمدتاً برای خشک کردن لوازم آزمایشگاهی یا استریل کردن آنها ( به روش حرارت خشک ) استفاده می شود . توصیه می شود برای خشک کردن لوازم آزمایشگاهی از حرارت C°80 استفاده کنید . استریل کردن توسط حرارت خشک فقط در صورتی موثر است که جسم مورد نظر 40 دقیقه در حرارت C°80 یا 60 دقیقه در حرارت C°160 حرارت داده شود . زمان استریل کردن از زمان رسیدن به حرارت مورد نظر ، آغاز می شود . قبل از استفاده از فور آزمایشگاهی برای استریل کردن ، دما به حد مورد نظر رسانده شود.
انکوباتور آزمایشگاهی
در حرارت های خاص برای انجام تست های آزمایشگاهی یا نگهداشتن محلول ها و یا کشت میکروب ها از یکی از دستگاه های آزمایشگاهی به نام انکوباتور یا به اصطلاح اتوو استفاده می کنند. انکوباتور ها به سه دسته تقسیم می شوند: انکوباتور C°20 انکوباتور 30°C انکوباتور C°2±35
سانتریفیوژ
سانتریفیوژ برای جدا کردن دانسیته های متفاوت یک محلول استفاده می شود (با استفاده از نیروی گریز از مرکز) . امروزه یکی از پرمصرف ترین تجهیزات آزمایشگاه ها سانتریفیوژ است که از آن برای جدا کردن سرم، تهیه ته نشین محلول ، تهیه فیلتر فاقد پروتئین و… استفاده می شود.
بن ماری یا حمام آزمایشگاهی
حمام آزمایشگاهی آب گرم یا بن ماری از محفظه ای دارای آب تشکیل شده است . درجه حرارت آب داخل آن را می توان تا 100 درجه سانتی گراد تنظیم کرد. در حقیقت از دستگاه بن ماری برای تامین حرارت های 25،30،37،42،56،63،80 و 100 درجه سانتی گراد بسته به نیاز استفاده می گردد . حمام آزمایشگاهی یکی از دستگاه های آزمایشگاهی می باشد که برای گرم و ذوب نمودن برخی از محیط های کشت و فرآورده های خونی منجمد گشته نیز استفاده می شود . همچنین برای انجام یک سری از واکنش های بیوشیمیایی نیز کاربرد دارد.
PH متر
PH متر یا پی اچ متر ( پ هاش متر ) یکی از تجهیزات آزمایشگاهی است که آن را برای غلظت یون های هیدروژن در محلول بکار می برند به این صورت که ph متر که معمولا یک دستگاه دیجیتالی و دارای یک الکترود به عنوان شناساگر است ph محلول یا همان غلظت اسیدی و بازی را عددی بین 0 تا 14 انودازه گیری می کند؛ این غلظت با یک پتانسیومتر سنجیده می شود که تغییرات پتانسیل های الکتریکی الکترود ها را اندازه گیری می کند.
کوره آزمایشگاهی
در میان تجهیزات آزمایشگاهی موارد استفاده از کوره آزمایشگاهی بسیار زیاد است و آن را برای کار در نواحی دمایی مختلف طراحی کرده اند. تا حد زیادی ویژگی کوره آزمایشگاهی را توسط کیفیت یا مقاومت عایق و قابلیت های دمایی عناصر گرما دهنده ی آن، مشخص می کنند.
هرچه دما بیشتر باشد، به دلیل افزایش کیفیت یا مقاومت آن، باید برای تهیه کوره هزینه ی بیشتری کرد. می توان گفت، تقریبا تمامی کوره های آزمایشگاهی از طریق کنترلر های دیجیتالی به کار گرفته می شوند، که این باعث می شود زمان نگهداری و سرعت خنک سازی کوره آزمایشگاهی طیف وسیعی را پوشش دهد.
ترازوی آزمایشگاهی
ترازوی آزمایشگاهی ( Balance ) دستگاه آزمایشگاهی است که وزن جسم یا ماده مورد نظر را اندازه گیری می کند . کلمه Balance از لغت لاتین «BilanX» به معنای داشتن دو کفه گرفته شده است . امروزه ترازوی دیجیتال آزمایشگاهی دارای یک کفه و کاملا الکترونیکی بوده و غالبا دارای مسیری خروجی برای اتصال به رایانه می باشد. در آزمایشگاه های مجهزتر ترازو ها به کامپیوتر متصل هستند
هود آزمایشگاهی
برای کنترل کردن ذرات موجود در هوا از یکی از تجهیزات آزمایشگاهی به نام هود آزمایشگاهی یا Biological Safety Cabinet استفاده می شود. گزارشات و بررسی ها حاکی از آن است که فعالیت هایی مثل میکروب شناسی (یا کشت میکروب)، تهیه اسید و سانتریفیوژ باعث ایجاد و شکل گیری آئروسل یا ذرات معلق در هوا مانده شده که موجب مبتلا شدن پرسنل ها به بیماری می شود. کار هودهای ایمنی زیستی جداسازی این ذرات از هوا است.
هات پلیت
هات پلیت آزمایشگاهی یا هیتر آزمایشگاهی یکی از تجهیزات آزمایشگاهی پرکاربرد می باشد که معمولا برای گرم کردن و حرارت دادن تدریجی به مایعات و مواد آزمایشگاهی استفاده می شود ؛ امروزه هات پلیت ها در ترکیب با همزن مغناطیسی تولید می شوند که به هات پلیت با همزن مغناطیسی یا هات پلیت مگنت معروفند و می توانند عمل همزدن و حرارت دهی به محلول ها و مواد آزمایشگاهی را بصورت همزمان انجام دهند
همزن مغناطیسی
همزن مغناطیسی یا همان مگنت استیرر یکی از پرکاربرد ترین دستگاه های آزمایشگاهی است بطوریکه در غالب آزمایشگاه های کمی و کیفی و تحقیقاتی جزء تجهیزات اصلی رومیزی در آزمایشگاه به شمار می رود و معمولا دارای عمر کارکرد طولانی و از جنس چینی ، آکریلی یا آلومینیومی هستند.
سینک آزمایشگاهی
سینک آزمایشگاهی به اشکال مختلفی وجود دارد از جمله رزین اپوکسی ، فولاد ضد زنگ و پلی اولفین و سینک های drop-in و سینک های تو کار ( undemount ) آزمایشگاهی . سینک آزمایشگاهی که بیشتر از همه به کار گرفته می شود از نوع رزین اپوکسی و drop-in است که به پیشخوان متصل شده و به وجود یک زیر ساختار به عنوان یک پشتیبان نیاز نمی باشد . سینک های آزمایشگاهی به شکل واحد های تک یا دو قسمتی نیز وجود دارند که جنس آن ها از فولاد ضد زنگ و اپوکسی می باشد .
یخچال فریزر آزمایشگاهی
یخچال آزمایشگاهی و فریزر آزمایشگاهی از مهمترین تجهیزات آزمایشگاه و اصلی ترین دستگاه های برودتی و سرمایشی در آژمایشگاه ها می باشند که معمولا در هر آزمایشگاهی به چشم می خورند .
اسپکتروفتومتر
فوتومتر و دستگاه اسپکتروفوتمتر یکی از تجهیزات آزمایشگاهی است که نور عبور یافته از محلول را اندازه گیری می نمایند تا غلظت ماده جاذب نور در محلول تعیین شود.
اتوکلاو
دستگاه اتوکلاو Autoclave یکی از دستگاه های آزمایشگاهی است که با استفاده از حرارت بخار آب تحت فشار برای استریل کردن محیط های کشت ، محلول ها ، پسماندهای آلوده و مواد خشک مورد استفاده قرار می گیرد . در قرن نوزدهم میلادی برای اولین بار اتوکلاو های بخار برای استریل کردن مایعات بکار گرفته شد ولی با پیشرفت علم و تکنولوژی ، در حال حاضر از این دستگاه برای موارد فوق الذکر استفاده می شود. این دستگاه را می توان در خانواده ی دستگاه بن ماری قرار دارد که وظیفه گرمایشی را به نوع های متفاوت بر عهده دارند.
چشم شوی اضطراری
دوش و چشم شوی اضطراری جهت پیشگیری و کاهش عوارض ناشی از تماس با مواد خورنده و سوزاننده شیمیایی در محیط آزمایشگاه مورد استفاده قرار می گیرد.
چراغ بونزن
چراغ بونزن یکی از لوازم متداول آزمایشگاهی می باشد که یک شعله ی باز گازی ایجاد می کند و از آن برای گرم کردن، استریل و یا احتراق استفاده می شود. چراغ بونزن به افتخار “روبرت بونزن” نام گذاری شده است.گاز استفاده شده در چراغ بونزن می تواند گاز طبیعی که اساساً متان است، باشد و یا یک گاز پترولئوم گداخته شده مانند پروپان، بوتان و یا مخلوطی از هر دو آنها باشد.
دیتا لاگر
دیتالاگر ( که با نام ثبت کننده ی داده هم شناخته می شود ) یک دستگاه الکترونیکی است که دیتا را در طول زمان یا در ارتباط با مکان به وسیله ی یک دستگاه یا سنسور تعبیه شده یا از طریق ابزار ها و سنسور های خارجی ثبت می کند. اکثر آنها، نه تمامی شان، بر اساس یک پردازنده ی دیجیتالی ( یا کامپیوتر ) ساخته می شوند.
دستگاه کروماتوگرافی
برای جداسازی ترکیبات آلی و غیر آلی از روشی استفاده می شود که به آن کروماتوگرافی گفته می شود. بوسیله کروماتوگرافی امکان آنالیز و مطالعه بر روی این ترکیبات امکان پذیر می شود. دانشمندان با آنالیز ترکیبات متوجه می شوند که ترکیبات از چه چیز یا چیزهایی ساخته شده اند. میتوان گفت که کروماتوگرافی یک روش فیزیکی عالی برای بررسی مخلوط ها و حلال هاست.
رفراکتومتر
از رفراکتومتر یا رفرکتومتر یکی از دستگاه های آزمایشگاهی برای اندازه گیری شوری و چگالی ویژه ی آب استفاده می شود. در صنعت ماشین از رفراکتومتر برای اندازه گیری میعان خنک کننده و میزان PH روغن های خنک کننده برای فرآیند های ماشینی CNC استفاده می شود.در ساخت مشروبات از رفراکتومتر برای اندازه گیری چگالی ویژه قبل از تخمیر برای تعیین میزان قند های تخمیر پذیری استفاده می شود که به طور بالقوه به الکل تبدیل می شوند.
ژرمیناتور
به منظور جوانه زدن دانه ها از دستگاه آزمایشگاهی به اسم ژرمیناتور یا اتاقک رشد استفاده می شود . معمولا این ژرمیناتور ها فراهم کننده ی محیطی می باشند که در آن مواردی نظیر نور ، رطوبت و دما در حالت کنترل شده قرار دارند تا بدین وسیله شرایط بهینه برای جوانه زنی دانه ها به دست آورده شود .
پارتیکل کانتر
ابزاری که برای کشف و شمارش ذرات استفاده می شود را ذره شمار یا پارتیکل کانتر می گویند. نحوه شمارش ذرات یا بر اساس تابش نور، یا تیرگی نور و یا ایجاد تصویر به صورت مستقیم است.
سکوبندی آزمایشگاهی
در تعریف سکوبندی آزمایشگاهی به معنای به کارگیری اقلامی در راستای کمک به انجام تست ها در آزمایشگاه می باشد که در همان حین نسبت به سختی های محیط کار آزمایشگاهی مقاومت نشان دهند . احتمال این وجود دارد که در آزمایشگاه ها به خاطر استفاده در سکوبندی آزمایشگاهی چندین قطعه وجود داشته باشد که برای حمایت از عملکرد های مختلف به کار گرفته می شوند .
شوف بالن یا منتل آزمایشگاهی
در تعریف شوف بالن یا منتل یکی از تجهیزات آزمایشگاهی است که به منظور حرارت دادن ظروف ، به عنوان ابزار جایگزین و یا شکل های دیگری از حمام حرارتی ، استفاده می شود . در هنگام قیاس با دیگر وسایل حرارت دهی ، به عنوان مثال اجاق بشقابی ها یا چراغ های بونزن ، ظروف شیشه ای را می شود در تماس مستقیم با شوف بالن بدون بالا بردن قابل توجه خطر شکستن شیشه آلات قرار داد ، علت آن این است که عنصر حرارت دهی منتل از ظرف جدا می باشد تا جلوی گرادیان های بسیار بالای دمایی گرفته شود .
شیرآلات آزمایشگاهی
ساخت شیرآلات آزمایشگاهی به منظور راحتی کار و ایمنی و استفاده در محیط های آزمایشگاهی نظیر کلاس های شیمی صورت گرفته است . تمامی شیرآلات آزمایشگاهی شکل یکسانی ندارند و در هنگام خرید باید جنبه های مختلفی را در نظر داشت .
شیکر آزمایشگاهی
شیکر آزمایشگاهی یکی از دستگاه های آزمایشگاهی پر کاربرد در تمامی آزمایشگاه های تشخیص ، اندازه گیری ، کنترل کمی و کیفی و تحقیقاتی می باشد و این به دلیل اهمیت بسیار زیاد هم زدن و ترکیب و مخلوط کردن در انواع آزمایشات است.
از شیکر های آزمایشگاهی برای مخلوط کردن ، هم زدن و ترکیب محلول های و مایعات و نیز انجام آزمایشات استفاده می شود و در واقع شیکر آزمایشگاهی یک سرعت دهنده و کاتالیزور در تحریک واکنش ها در سطوح مولکولی مواد می باشد. اخیرا به جای آن از همزن مغناطیسی نیز در آزمایشات برای هم زدن و ترکیب مایعات استفده می گردد.
مخلوط کن آزمایشگاهی
یکی از دستگاه های ساده ای که به شکل متداولی در آزمایشگاه ها به کار گرفته می شود مخلوط کن آزمایشگاهی گردابی یا میکسر آزمایشگاهی ( همزن مکانیکی آزمایشگاهی ) است که به منظور مخلوط کردن ویال های کوچکی از مایع استفاده می شود . این دستگاه از یک موتور الکتریکی با محور هدایتی تشکیل شده که نصب آن به صورت عمودی است و با یک قطعه ی لاستیکی فنجانی شکل در ارتباط می باشد که اندکی به دور از مرکز سوار شده است . زمانی که موتور به جریان در می آید ، نوسان قطعه ی لاستیکی با حرکت دایره ای شروع می شود . هنگامی که یک لوله ی آزمایش یا محفظه ی مناسب دیگری به داخل فنجان لاستیکی با فشار قرار می گیرد ، این حرکت به داخل مایع انتقال می یابد و به نوعی یک گرداب شکل می گیرد . امکان این وجود دارد که سرعت مخلوط کن آزمایشگاهی گردابی ( میکسر آزمایشگاهی ) را تغییر داد و تنظیم آن ها را به نحوی انجام داد که به شکل پیوسته تحت جریان باشد یا فقط هنگامی کار کند که فشار در سطح پایینی به قطعه ی لاستیکی اعمال شود .
میکروسکوپ
میکروسکوپ آزمایشگاهی یکی از اصلی ترین تجهیزات آزمایشگاه می باشد که برای مشاهده نمونه با بزرگ نمایی بسیار زیاد از آن در انواع آزمایشگاه ها استفاده می شود
انواع مختلفی از میکروسکوپ آزمایشگاهی از لحاظ قدرت بزرگ نمایی در بازار تجهیزات آزمایشگاهی موجودند که همگی بوسیله ی عدسی های مختلف باعث بزرگ نمایی تصویر در مشاهده نمونه های آزمایشگاهی می شوند .
هموژنایزر
هموژنایزر یکی از تجهیزات آزمایشگاهی است که از آن برای هموژنیزاسیون فلزات مانند گیاه، بافت، خاک، غذا و بسیاری از موارد دیگر استفاده می کنند. مدل های زیاد متفاوت دستگاه هموژنایزر با استفاده از تکنولوژی های مختلف فیزیکی برای آشفتگی به وجود آمده اند. یک هزار سال است که از هاون آزمایشگاهی به عنوان یک ابزار استاندارد استفاده می شود (حتی در آزمایشگاه های مدرن) اکثر راه حل های مدرن بنا بر نوع مخلوط کن ابزار ها (که از آنها در آشپزخانه هم استفاده می کنند)، سونیکیشن، آسیاب کن ها، فشار بالا، مکانیسم های چرخشی – ثابتی و موارد بسیار دیگر از نیرو های فیزیکی است.
مولتی پارامتر
مولتی پارامتر با مولتی متر دستگاه آزمایشگاهی است که از آن به منظور مشخص سازی کیفیت آب استفاده می شود . مولتی پارامتر اندازه گیری کننده ی کیفیت آب امکان اندازه گیری 13 پارامتر را دارد یعنی : pH ، OPR ، دما ، اکسیژن حل شده ، هدایت الکتریکی ، کل نمک های حل شده ، شوری ، مقاومت ، میزان رسانایی خاص ، آمونیوم ، نیترات ، کلرید و فشار هوا .
یو پی اس آزمایشگاهی
سیستم های یو پی اس آزمایشگاهی ( سیستم های تامین برق غیر منقطع آزمایشگاهی ) برای مهیا کردن برق تمیز ، غیر منقطع ، شایسته شده به صورت دقیقی برای تجهیزات آزمایشگاهی طراحی شده اند
منبع : تجهیزیار
